De 16 thema’s zijn opgedeeld in 10 ecologische/omgevingsthema’s en 6 sociale thema’s. De thema’s gaan zowel over de duurzaamheid als over de meerwaarde van het bedrijf voor de omgeving.
Voor ieder thema is met een kernzin omschreven waar het over gaat, is het doel beschreven waar je naar toe werkt en zijn de acties beschreven die daarin belangrijk zijn. De thema’s met kern, doel en acties zijn hieronder weergegeven.
Per thema is er ook een uitgewerkte meetlat, deze is op te vragen bij het lectoraat Omgevingsinclusief Ondernemen van Aeres Hogeschool. De meetlatten zijn op dit moment geschikt voor een regulier productiebedrijf. We werken aan een variant van de meetlatten voor biologische bedrijven en mogelijk voor andere sectoren waar een eigen set van activiteiten voor geldt.
Daarnaast wordt gewerkt aan een afgeleide variant voor de hippische bedrijven.
Kern: De bodem is essentieel voor het boerenbedrijf.
Doel: Een vruchtbare bodem met een gezond bodemleven.
Acties: Proactief maatregelen nemen, ondersteund door kennis, inzicht en metingen, om de kwaliteit van de bodem te verhogen en duurzaam gebruik van de bodem in te passen in de bedrijfsvoering.
Kern: Een gezond gewas is de basis voor een goede opbrengst.
Doel: Het gewas is en blijft gezond door passende maatregelen.
Acties: Proactief maatregelen nemen, ondersteund door kennis, inzicht en metingen, om de gezondheid en daarmee productie van het gewas (in akker- en weidebouw) te monitoren en te borgen met een zo laag mogelijk nadelig effect op bodem, water, natuur en mens.
Kern: Landbouw is nodig om in onze voedselbehoefte te voorzien.
Doel: Bijdragen aan voedselzekerheid.
Acties: Met de beschikbare productiemiddelen grond, arbeid (energie), kapitaal en de gebruikte grond- en hulpstoffen wordt de voedselproductie gemaximaliseerd en verspilling geminimaliseerd.
Kern: De inzet van energie op het boerenbedrijf.
Doel: : Beperken energieverbruik en zo veel mogelijk gebruik van hernieuwbare bronnen.
Acties: Energieverbruik van machines en gebouwen minimaliseren.
Acties: Vervangen van fossiele energiebronnen door hernieuwbare bronnen, via aankoop of eigen productie. Mogelijk netto producent van schone energie.
Kern: Voldoende en goed water voor landbouw en natuur.
Doel: Bijdragen aan de regionale wateropgave door inkomend en afstromend water adequaat te beheren, minimaliseren van het ontstaan en afvoer van vervuild water naar grond- en oppervlaktewater.
Acties: De basis is het voorkomen van vervuiling. Hogere scores zijn mogelijk door bij te dragen aan de wateropgave van het gebied door aanpassingen om grondwater, oppervlaktewater en hemelwater goed te beheren. Zo min mogelijk verbruik leidingwater door voorkomen lekkages en minimaliseren gebruik bij schoonmaken van machines, opstallen en erf.
Kern: Optimale inzet van nutriënten binnen de landbouw.
Doel: Het voorkomen van verlies van nutriënten en het verminderen van externe input (krachtvoer, kunstmest) om toe te werken naar zoveel mogelijk kringlooplandbouw.
Acties: Sluiten van de (regionale) kringlopen door slimme samenwerking van o.a. veehouders en akkerbouwers en consumenten in een bepaalde regio inclusief het benutten van reststromen vanuit de voedselindustrie. Eindige grondstoffen als P regenereren.
Kern: Verstandig omgaan met beschikbare voorraden van anorganische grondstoffen, benutting van organische grondstoffen is een kans voor de landbouw
Doel: In ontwerp en materiaalkeuze verspilling van grondstoffen voorkomen bij erf, gebouwen en machines.
Acties:Maximaliseren van herbruikbaarheid van materialen en benutting organische grondstoffen.
Kern: Het boerenbedrijf heeft invloed op de luchtkwaliteit.
Doel: Voorkomen van schadelijke emissies in gebouwen en buitenlucht.
Acties: Beperken of voorkomen van schadelijke emissies richting de leefomgeving (denk aan ammoniak, methaan, fijnstof, geur, licht, geluid en warmte)
Kern: Biodiversiteit is essentieel voor veerkracht van landbouw en ecosystemen
Doel: Het boerenbedrijf draagt bij aan behoud en bevorderen van biodiversiteit in, op en boven de bodem en het water
Acties: Inrichten en aanpassen van bedrijfsvoering, erf en land gericht op versterking van biodiversiteit in natuur, landbouw en leefomgeving.
Kern: Het boerenbedrijf draagt de herkenbare streekidentiteit van het landschap.
Doel: Het boerenbedrijf draagt met erf en landgebruik bij aan de cultuurhistorische identiteit van de streek
Acties: Versterken van het streekeigen, cultuurhistorische landschap met gebouwen, erf, landinrichting en bedrijfsvoering.
Kern: Financiële gezondheid is essentieel voor het boerenbedrijf.
Doel: : Een financieel veerkrachtig (gezins)bedrijf.
Acties: : Genereren van voldoende verdienvermogen en het opbouwen van buffercapaciteit en investeringsruimte.
Kern: Het boerenbedrijf onderscheidt zich met voedsel dat de identiteit van de boerderij en/of streek draagt.
Doel: Verhogen van de diversiteit van voedsel in smaak, herkomst of specifieke eigenschappen.
Acties: Ondernemen van activiteiten in productie en/of vermarkting om de identiteit van het product of boerderij te versterken.
Kern: Bedrijfsmatig houden van dieren brengt verantwoordelijkheid met zich mee.
Doel: Door middel van dierwaardige veehouderij dierenwelzijn bewerkstelligen.
Acties: Maximaliseren van dierenwelzijn volgens de 6 principes van dierwaardige veehouderij (voeding, fysieke omgeving, gezondheid, gedrag & interactie en mentale staat).
Kern: De burger is actief betrokken op boerenbedrijf.
Doel: Een boerenbedrijf waar de burger zich welkom voelt en betrokken bij kan zijn.
Acties: Mogelijk maken dat de burger in contact kan komen met, bijdragen aan en deelnemen in de ontwikkeling van het boerenbedrijf.
Kern: In de keuze voor diensten en producten heeft de boer invloed op de waardecreatie op het eigen bedrijf en regio
Doel: Als boer veel regie kunnen voeren over producten en diensten met een eigen prijs en markt
Acties: Realiseren van directe klantrelaties tussen boer en afnemer (korte keten). Het bedrijf biedt diensten of verwerkt de producten zelf of in samenwerking met andere bedrijven in een regionale organisatie en versterkt daarmee de regionale economie en werkgelegenheid.
Kern:Voldoening en zingeving halen uit het werken op het bedrijf.
Doel: Als boer, gezinslid en werknemer talenten kunnen ontwikkelen en de eigen passie kunnen volgen.
Acties: Arbeidsvreugd ondernemer en meewerkende gezinsleden en 16b Arbeidsvreugd medewerkers (indien van toepassing).
Acties: Realiseren van een takenpakket dat aansluit bij talenten van ondernemer en meewerkende gezinsleden met een passende werk-privé verhouding
Acties: Organiseren van arbeidsomstandigheden waardoor medewerkers met tevredenheid kunnen werken met een daarbij passende beloning. Het bedrijf geeft medewerkers de kans zich te ontwikkelen.
